W ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej pacjentom udzielana jest pomoc medyczna w przypadku:
- nagłego zachorowania,
- nagłego pogorszenia stanu zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub istotny uszczerbek zdrowia, a zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy nagłego zachorowania,
- gdy zachodzi obawa, że oczekiwanie na otwarcie przychodni może znacząco niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia.
Pomoc w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej może być realizowana poprzez:
- porady lekarskie udzielane:
- ambulatoryjnie w kontakcie bezpośrednim z pacjentem,
- telefonicznie,
- w domu pacjenta, o ile lekarz dyżurny uzna to za uzasadnione medycznie,
- świadczenia udzielane przez pielęgniarkę doraźnie, w związku z poradą udzieloną przez lekarza w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej,
- świadczenia udzielane przez pielęgniarkę w gabinecie zabiegowym lub w domu pacjenta, zlecone przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, wynikające z potrzeby zachowania ciągłości leczenia i pielęgnacji.
Skorzystanie z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej uzasadniają w szczególności:
- zaostrzenie dolegliwości znanej choroby przewlekłej (np. kolejny napad astmy oskrzelowej z umiarkowaną dusznością);
- infekcja dróg oddechowych z wysoką gorączką (wyższą niż 39°C), szczególnie u małych dzieci i ludzi w podeszłym wieku;
- bóle brzucha, nieustępujące mimo stosowania leków rozkurczowych;
- bóle głowy, nieustępujące mimo stosowania leków przeciwbólowych;
- biegunka lub wymioty, szczególnie u dzieci lub osób w podeszłym wieku.
Pacjenci powinni zdawać sobie sprawę z faktu, że w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej nie mają prawa do wszystkich świadczeń realizowanych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i między innymi nie mogą uzyskać:
- wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem,
- recepty na stosowane stale leki w związku ze schorzeniem przewlekłym,
- rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia.
- skierowania do specjalisty.
Powyższe świadczenia można uzyskać u lekarza rodzinnego POZ w dni robocze w godzinach od 8.00 do 18.00. W praktyce oznacza to, że pacjent może zgłosić się do placówki świadczącej nocną i świąteczną opiekę zdrowotną, jeśli w czasie, kiedy jego przychodnia POZ jest nieczynna, nagle zachoruje lub objawy choroby się nasilą. Ma tam także prawo do uzyskania świadczeń pielęgniarskich zleconych przez lekarza POZ w ramach kontynuacji leczenia (takich jak chociażby zmiana opatrunku), jeśli konieczne jest ich wykonanie w czasie, kiedy jego przychodnia POZ jest nieczynna.
Nie może jednak traktować nocnej opieki zdrowotnej jako alternatywy dla przychodni POZ i domagać się od lekarza na nocnym dyżurze nocy świadczeń, które nie są pilne z medycznego punktu widzenia. Lekarz bowiem w tym przypadku nie ma prawa ich udzielać.
Stan nagły – czyli stan nagłego zagrożenia zdrowotnego
W stanie nagłym, bezpośrednio zagrażającym życiu pacjent nie powinien zgłaszać się do placówki świadczącej nocną i świąteczną opiekę zdrowotną, gdyż tam na pomoc mógłby czekać zbyt długo. W takiej sytuacji powinien wezwać Pogotowie Ratunkowe albo – jeśli to możliwe – sam zgłosić się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.
Aby wezwać Pogotowie Ratunkowe, należy zadzwonić:
- z telefonu stacjonarnego pod numer 999,
- z telefonu komórkowego pod numer 999 lub 112.
Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, który uprawnia do wezwania Pogotowia Ratunkowego, został zdefiniowany w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. nr 191, poz. 1410, z 2007 r. nr 89, poz. 590 i nr 160, poz. 1172 oraz z 2008 r. nr 17, poz. 101) jako stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała, lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia.
Stany nagłe, bezpośrednio zagrażające życiu, to między innymi:
- utrataprzytomności,
- zaburzeniaświadomości,
- drgawki,
- nagły, ostry ból w klatce piersiowej,
- zaburzeniarytmuserca,
- nasilonaduszność,
- nagłyostrybólbrzucha,
- uporczywewymioty,
- gwałtowniepostępującyporód,
- ostre i nasilone reakcje uczuleniowe (wysypka, duszność) będące efektem zażycia leku, ukąszenia, czy użądlenia przez jadowite zwierzęta,
- zatrucia lekami, środkami chemicznymi czy gazami,
- rozległeoparzenia,
- udarcieplny,
- wyziębienieorganizmu,
- porażenieprądem,
- podtopienielubutonięcie,
- agresjaspowodowanachorobąpsychiczną,
- dokonanapróbasamobójcza,
- upadek z dużejwysokości,
- rozległa rana będąca efektem urazu,
- urazy kończyn dolnych, uniemożliwiające samodzielne poruszanie się.
W stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane pacjentom niezwłocznie i bez skierowania, a brak dokumentu potwierdzającego prawo do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej nie może być powodem odmowy udzielenia świadczenia. Pacjenci znajdujący się w stanie zagrożenia zdrowia i życia mogą uzyskać pomoc w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym, a nawet w każdej szpitalnej izbie przyjęć. Pacjenci muszą jednak pamiętać o tym, że mogą tam uzyskać wyłącznie pomoc w stanie nagłym i nie mają prawa domagać się świadczeń, które mogą uzyskać u lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarzy poradni specjalistycznych.
W SYTUACJACH BEZPOŚREDNIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA LUB STANACH NAGŁYCH świadczenia realizowane są przez pogotowie ratunkowe w ramach odrębnej umowy z NFZ, niezależnie od miejsca wyboru lekarza pierwszego kontaktu.
TELEFON ALARMOWY: 999