Klimakterium, menopauza i andropauza
Klimakterium, czyli okres przekwitania kobiety, trwa kilka lat przed menopauzą i po niej. Następują nieodwracalne zmiany hormonalne. W ich wyniku kobieta nie może już zajść w ciążę.
Menopauza to nazwa ostatniej miesiączki. Potocznie, określa się tak również objawy towarzyszące procesowi przekwitania, który pojawia się zwykle między 45 a 55 rokiem życia kobiety. Jest wynikiem naturalnego procesu fizjologicznego u każdej kobiety. W trakcie przekwitania jajniki zmniejszają swój rozmiar i ograniczają wydzielanie hormonów: estrogenów, progesteronu.
Z badań wynika, że w wieku 20 – 25 lat szansa na zapłodnienie w trakcie owulacji wynosi 95%, a po 30 roku życia spada do 70%.
Jeśli zaobserwujesz u siebie plamienie, krwawienie lub inne niepokojące objawy po menopauzie – czyli ponad 6 miesięcy od ostatniej miesiączki – skontaktuj się z lekarzem!
Nasze ciało po menopauzie potrzebuje mniej energii – może to być około 200 kcal mniej niż potrzebowałyśmy w poprzednim okresie życia. A to 200 kcal jest bardzo łatwo spożyć nawet tego nie zauważając. Jest to: 30 g orzechów, niecały batonik – 40 g, jedna mała paczka chipsów – 34 g, 9 kostek czekolady, 4 wafelki (39 g), śliwki suszone – kilka sztuk, 2 kromki chleba, 1 szklanka słodzonego jogurtu, 1 szklanka ugotowanego makaronu.
Andropauza, to etap w życiu mężczyzny, gdy w wyniku stopniowego obniżania poziomu niektórych hormonów pojawiają się objawy znacząco wpływające na jakość życia. Według statystyk andropauza dotyka ok. połowę mężczyzn po 55 roku życia. Naturalny proces starzenia się organizmu polega m.in na ograniczeniu funkcji dokrewnej gonad i nadnerczy. Nie produkują one więc testosteronu i dehydroepiandrosteronu (DHEA) w takiej ilości, w jakiej powinny i z tego względu między 40. a 70. rokiem życia stężenie tych hormonów spada o 1% rocznie. Występuje również niedobór hormonu wzrostu i melatoniny, co powoduje pojawienie się lub nasilenie określonych dolegliwości. Po ukończeniu 25. roku życia poziom testosteronu zaczyna stopniowo spadać, co z czasem prowadzi do wystąpienia u części mężczyzny andropauzy (nawet przy znacznym obniżeniu jego ilości panowie zachowują płodność).
W okresie klimakterium zmienia się gospodarka hormonalna kobiety. Szczególnie zwracaj uwagę na profilaktykę i częste badania. Zwiększa się bowiem ryzyko zachorowania na:
– choroby sercowo-naczyniowe
– osteoporozę
– otyłość
– depresję
– chorobę Alzheimera
– nowotwory — szczególnie sutka, płuc, szyjki i trzonu macicy, jajnika.
Objawy przekwitania mogą trwać nawet do kilku lat po ostatniej miesiączce. Możesz doświadczać:
– uderzeń gorąca
– nadmiernego pocenia się
– zwiększonej pobudliwości, nerwowości
– trudności w koncentracji
– bólów mięśni i stawów
– zmian nastroju, płaczliwości, drażliwości, nerwowości
– problemów ze snem
– zmęczenia
– bólów i zawrotów głowy
– mrowienia
– zaburzeń rytmu serca
– suchości pochwy
– częstszych infekcji intymnych
– bolesnego współżycia.
Objawy andropauzy u mężczyzn:
– zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej (głównie w okolicy brzucha) kosztem tkanki mięśniowej i kostnej
– przerzedzenie owłosienia
– problemy z pamięcią i koncentracją
– drażliwość, zmęczenie, zmniejszenie energii życiowej
– problemy ze snem
– nadwrażliwość na zimno
– nadciśnienie tętnicze
– zwiększona potliwość
– niski popęd seksualny, problemy z erekcją
– problemy z prostatą
– obniżenie samooceny i zadowolenia z życia.
Fiitoestrogeny to naturalne składniki roślinne, które naśladują działanie estrogenów. Ich źródłem są:
– soja
– produkty sojowe — tofu, tempeh, pasta miso (przyprawa), napój sojowy
– kiełki sojowe
– orzechy włoskie
– siemię lniane
– nasiona słonecznika
– fasola.
W każdym wieku polecany jest aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Ważna jest aktywności lokomocyjna, czyli np. chodzenia oraz wchodzenia po schodach. Chroni układ krążenia, lecz także pozwala zmniejszyć tempo utraty masy kostnej i stanowi skuteczną profilaktykę przed chorobami wieku starszego. Polecaną przez ekspertów ogólnodostępną formą aktywności dla osób w wieku: menopauzalnym, andropauzalnym, klimakterium jest marsz.
Zakłada się, że tempo utraty masy mięśniowej może wynosić 8% na dekadę po 40 roku życia. Większa masa mięśniowa może wpływać na wzrost poziomu podstawowej przemiany materii, czyli najprościej mówiąc ilości energii niezbędnej do utrzymania temperatury ciała, bicia serca, oddychania, kiedy się nie ruszamy. Oznacza to, że większa masa mięśniowa może pomóc spalać większą ilość kalorii (nawet kiedy siedzimy na kanapie), co jest bardzo pomocne przy utrzymywaniu masy ciała w normie. Mniej masy mięśniowej oznacza mniejsze spalanie kalorii i większy przyrost masy ciała.
Ze względu na problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała w tym okresie powinno się zmniejszyć przede wszystkim wielkość porcji posiłków. W każdym posiłku połowę talerza powinny zajmować warzywa. Produkty te stanowią główne źródło witamin (przede wszystkim witaminy C, β-karotenu, folianów), składników mineralnych, błonnika oraz naturalnych przeciwutleniaczy, tzw. antyoksydantów, które usuwają szkodliwe dla organizmu wolne rodniki tlenowe, działają przeciwzapalnie, regeneracyjnie na tkanki w tym skórę.
Regularne jedzenie warzyw i owoców zmniejsza ryzyko rozwoju wielu chorób, w tym cukrzycy typu 2, otyłości, nadciśnienia, niedokrwiennej choroby serca, niektórych nowotworów. Najkorzystniej jest spożywać je na surowo lub minimalnie przetworzone, ponieważ w takiej formie produkty te zachowują najwyższą wartość odżywczą.
Warzywa i owoce powinny być spożywane kilka razy dziennie, w ramach posiłków i przekąsek.
Źródło:
Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia
Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
