Blog

Nadczynność tarczycy

Gruczoł tarczowy jest niewielkim narządem, ale jednym z największych gruczołów wydzielania wewnętrznego u człowieka. Te gruczoły produkują hormony, czyli substancje chemiczne, które regulują pracę wszystkich komórek w ciele. Wpływają na funkcjonowanie całego organizmu. Nadczynność występuje gdy hormonów tarczycy jest za dużo – występuje w sytuacji, gdy gruczoł tarczycy ma wzmożoną aktywność i produkuje większą ilość hormonów. Jest to jedna z najczęstszych chorób endokrynologicznych. Rzadko zdarza się u dzieci, najczęściej u kobiet w wieku 20 – 40 lat. Prawidłowe żywienie jest bardzo ważnym wsparciem w leczeniu nadczynności tarczycy.

Najczęstszymi objawami nadczynności tarczycy są:
– utrata masy ciała – chudnięcie, pomimo dużego apetytu
– zwiększony metabolizm
– częstsze oddawanie stolca, biegunka
– uczucie gorąca
– wzmożona potliwość
– nerwowość, niepokój, rozdrażnienie
– drżenie rąk
– przyśpieszenie czynności serca, uczucie kołatania
– osłabienie siły mięśniowej
– wypadanie włosów
– objawy oczne, charakterystyczne dla choroby Gravesa i Basedowa:
(wytrzeszcz, podwójne widzenie)
– zaczerwienienie powiek lub spojówek
– zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę
– niepłodność
– niskie libido.
Chorobę zdiagnozuje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w placówkach medycznych Grupy Gajda – Med.

Poza leczeniem farmakologicznym zaleconym przez lekarza, wskazana jest odpowiednia dieta. Ma ona duży wpływ na terapię, ponieważ chorobie towarzyszy utrata masy ciała i przyspieszona przemiana materii. Dieta zapobiega wyniszczeniu organizmu i zbyt szybkiej utracie masy ciała.

Energetyczność diety – nadczynności tarczycy towarzyszy ubytek masy ciała, stąd zaleca się dietę normokaloryczną dla osób z prawidłowym BMI (18,5–24,9 kg/m2), wysokoenergetyczną, gdy występuje niedowaga i/lub ubytkowi masy ciała towarzyszy zanik mięśni. W diecie zaleca się nawet 6–7 posiłków o małej objętości wzbogaconych w produkty wysokoenergetyczne, jak suszone owoce, orzechy, nasiona, oleje, awokado. W momencie wyrównania hormonalnego należy niezwłocznie wrócić do diety normokalorycznej ze względu na szybki wzrost masy ciała i ryzyko występowania nadwagi.
Białko, stanowiące 12–15% wartości energetycznej diety. Głównym źródłem białka powinny być chude mięsa, ryby, jaja oraz suche nasiona roślin strączkowych. Zaleca się wyższą zawartość białka w diecie osób z ubytkiem masy ciała.
Tłuszcz, gównie w postaci tłuszczów pochodzenia roślinnego, ze względu na potrzebę dostarczenia odpowiedniej ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 o działaniu immunostymulującym. Źródłem tego składnika odżywczego w diecie powinien być olej lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek, margaryna miękka, orzechy, zwłaszcza włoskie, świeżo mielone nasiona lnu, pestki dyni, słonecznika, awokado oraz oliwki. Tłuszcz powinien stanowić 20–35% wartości energetycznej diety.
Węglowodany powinny stanowić 50–70% wartości energetycznej diety. Ważna jest również odpowiednia podaż błonnika pokarmowego (20–40 g/d). Dlatego też głównym źródłem węglowodanów w diecie powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce.

Prawidłowe żywienie pełni istotną rolę w niefarmakologicznym leczeniu nadczynności tarczycy. Dbaj o składniki ważne dla prawidłowej pracy tarczycy, m.in.:

wapń i witamina D – są ważne w nadczynności tarczycy ze względu na ich wpływ na homeostazę kostną. W związku ze zwiększonym metabolizmem w nadczynności tarczycy znacznie wzrasta ryzyko osteopenii/osteoporozy. Podstawowym źródłem wapnia są mleko i jego przetwory, ale również brokuły i warzywa zielonolistne, amarantus, pestki dyni, migdały, sezam, mak. W sardynkach, śledziach, szprotkach w znacznych ilościach zawarty jest wapń oraz witamina D. Innymi produktami dostarczającymi witaminy D są również pozostałe ryby morskie. W okresie wiosenno-letnim 15-minutowa ekspozycja słoneczna dostarcza odpowiedniej ilości endogennej witaminy D. Natomiast w miesiącach październik-kwiecień niezbędna jest suplementacja;
jod – istotny pierwiastek w prawidłowej pracy tarczycy, jednakże jego nadmierne ilości mogą przyczynić się do powstania nadczynności tarczycy. Zaleca się spożywanie około 150 μg jodu dziennie. Z tego też względu zaleca się unikania pokarmów szczególnie bogatych w jod, np. wodorostów, alg, produktów wzbogacanych w jod, suplementów diety z jodem oraz umiarkowaną konsumpcję ryb (2-3 razy w tygodniu);
kwasy omega-3 – istotne w nadczynności tarczycy ze względu na działanie przeciwzapalne. Jako źródło tego składnika zaleca się oleje roślinne, orzechy, pestki, nasiona, awokado oraz ryby – nie częściej niż 2-3 razy w tygodniu;
produkty zawierające goitreny: brokuły, kalafior, kapustne, jarmuż – zmniejszą ilość hormonów produkowanych przez tarczycę;
antyoksydanty – witamina E, C, beta-karoten, polifenole, które wzmacniają układ immunologiczny. Produktami bogatymi w antyutleniacze są oleje: z kiełków zbożowych, kukurydziany, sojowy, rzepakowy i oliwa z oliwek oraz kiełki zbożowe, orzechy, migdały, owoce dzikiej róży, wiśnie, pietruszka, kiwi, brokuły, szczaw, papryka, estragon, biała kapusta, brukiew, kapusta czerwona, cytrusy, marchew, brukiew, szpinak, szczaw, mango, melon, morele, brokuły, brzoskwinia, pomidory, pietruszka.

Źródło:

Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia 

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej 

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej 

Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia

10/01/2025 aktualności

Komentarze

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.