Blog

Zadbaj o swoją płodność

Warto dbać o siebie i regularnie sprawdzać stan organizmu w każdym wieku. Dziewczyna i chłopak stają się dojrzali płciowo, kiedy są zdolni do rozrodu, czyli ich organizmy wytwarzają komórki płciowe – gamety. Służą one do rozmnażania płciowego. Żeńskie gamety to komórki jajowe (oocyty), a męskie to plemniki (spermatozoidy). Produkują je gonady, czyli gruczoły płciowe.
Gonady:
– żeńskie to jajniki (produkują komórki jajowe)
– męskie to jądra (powstają w nich plemniki).
W wyniku zapłodnienia z połączenia gamety żeńskiej i męskiej powstaje zygota, z której rozwija się zarodek, a potem płód.

Okres rozrodczy kobiety trwa około 30 lat. Podczas owulacji (jajeczkowania) w cyklu miesiączkowym kobiety komórka jajowa uwalniana jest z jajnika i przemieszcza się do jajowodu. Zwykle jest wtedy gotowa do zapłodnienia. Przekwitanie, czyli klimakterium, zaczyna się kilka lat wcześniej niż wystąpi ostatnia miesiączka, czyli menopauza. W wyniku przekwitania kobieta przechodzi zmiany hormonalne i nie może już zajść w ciążę. Ostatnia miesiączka u kobiet najczęściej występuje między 45 a 55 rokiem życia. Z wiekiem zmniejsza się liczba komórek zdolnych do przekształcenia się w dojrzałą komórkę jajową. Ta rezerwa obniża się już po 20 roku życia kobiety, a w trzeciej dekadzie życia dzieje się to jeszcze szybciej. Kobieta po 35 roku może mieć mniejsze szanse zajścia w ciążę niż wcześniej.
Przekwitanie (andropauza) u mężczyzn nie wiąże się z utratą płodności, jednak wraz z wiekiem zmieniają się parametry nasienia i spada ich jakość, co ma wpływ na płodność. Liczba i ruchliwość plemników stale się zmniejszają od 34 roku życia mężczyzny. Po 55 roku znacznie spada objętość nasienia i obniża się ruchliwość plemników. To oznacza, że maleje szansa na zapłodnienie.
Niepłodność jest chorobą określaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako brak możliwości zajścia w ciążę po 12 miesiącach regularnego współżycia (2 – 4 razy w tygodniu) bez stosowania jakichkolwiek metod antykoncepcji.

Badania naukowe wskazują, że sposób żywienia (dieta i styl życia) w istotny sposób wpływa na płodność kobiet i mężczyzn w wieku rozrodczym. Mają istotne znaczenie w zaburzeniach płodności. Ogromny wpływ na procesy reprodukcyjne mają nawyki żywieniowe oraz codzienne zachowania związane z aktywnością fizyczną czy stosowaniem używek. Niezmiernie ważną rolę odgrywa właściwa podaż makroskładników (tłuszczów, węglowodanów i białek) w codziennym jadłospisie osób starających się o dziecko. Istotne jest, aby dieta dostarczała jak najwięcej nienasyconych kwasów tłuszczowych, kosztem nasyconych i izomerów trans. Z jadłospisu należy usunąć utwardzane margaryny, ciasta, chipsy, a wzbogacić o ryby morskie oraz oleje pochodzenia roślinnego, np. olej lniany. Równie istotne jest spożywanie produktów pełnoziarnistych z dużą zawartością błonnika, natomiast z diety powinny zostać wyeliminowane wysoko przetworzone produkty, w tym białe pieczywo, makarony oraz słodycze.
W świetle istniejących danych naukowych dieta  bogata w warzywa i owoce, ryby, owoce morza, chude mięso, nabiał o średniej zawartości tłuszczu, zboża, oleje roślinne oraz warzywa strączkowe, orzechy i nasiona, jest potencjalnie najkorzystniejszą dla zachowania prawidłowych funkcji rozrodczych kobiet i mężczyzn. Dieta ta zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia stresu oksydacyjnego i nieprawidłowej (zbyt wysokiej lub zbyt niskiej) masy ciała.

Nadmierna konsumpcja żywności wysokoprzetworzonej
, bogatej w nasycone kwasy tłuszczowe, izomery trans kwasów tłuszczowych, cukry proste oraz niski udział błonnika, co jest charakterystyczne dla diety typu zachodniego, zwiększa ryzyko wystąpienia niepłodności i stanowi przeszkodę w jej leczeniu.
Składniki mineralne i witaminy powinny być dostarczone przynajmniej w ilościach rekomendowanych przez polskie normy. W każdym przypadku zalecenia żywieniowe powinny być opracowane indywidualnie, na podstawie oceny stanu odżywienia i badań laboratoryjnych.

Wyniki badań dotyczących zaburzeń rozrodczości wskazują, że najlepszym sposobem na zmniejszenie problemu niepłodności jest zwiększenie udziału białek roślinnych (fasola, soja, soczewica) kosztem białek zwierzęcych (zwłaszcza czerwonego mięsa i odtłuszczonych produktów mleczarskich). Nie można także zapomnieć o roli witamin i składników mineralnych, dlatego ważne jest, aby dieta była bogata w w świeże warzywa, owoce, ryby i nasiona.

Spożywanie tylko odtłuszczonego nabiału przez kobiety może wiązać się z problemami z płodnością. Badanie Nurses’ Health Study II wykazało, że spożywanie odtłuszczonych produktów mlecznych wiązało się ze zwiększonym ryzykiem płodności owulacyjnej o 11%. Z kolei spożywanie przynajmniej jednej porcji tłustego produktu mlecznego dziennie zwiększała je o 22%.

Ekspercie podkreślają, że jedzenie owoców jagodowych
(m. in. borówki, jagody kamczackie, maliny, porzeczki czarne i czerwone, jeżyny, aronia, agrest, truskawki) wpływa korzystnie m.in. na jakość męskiego nasienia. Dzięki temu mniej jest w nim plemników uszkodzonych, są też one generalnie bardziej ruchliwe. Liczne bioaktywne składniki owoców jagodowych skutecznie redukują stres oksydacyjny.

Na płodność mężczyzn nie wpływa wiek, tak jak ma to miejsce w przypadku kobiet. Kluczowe znaczenie ma natomiast jakość nasienia. Negatywnie wpływa m.in.:
– stres
– nadwaga
– niewłaściwa dieta
– używki np. palenie papierosów, alkohol
– brak ruchu
– choroby cywilizacyjne
– choroby układu moczowo-płciowego.

Dowiedziono, że stopień otyłości i dystrybucja tkanki tłuszczowej są ważnymi czynnikami, które wpływają na układ rozrodczy kobiet. Tkanka tłuszczowa jest nie tylko „magazynem” energii, ale także aktywnym narządem endokrynnym wpływającym na wydzielanie i działanie różnych hormonów. Dodatkowo, nadmiar masy ciała u kobiety przed ciążą i w trakcie ciąży wiąże się z większym ryzykiem m.in. wystąpienia cukrzycy ciężarnych, konieczności wystąpienia cięcia cesarskiego, infekcji rany poporodowej, urodzenia dużego dziecka (>4000g). Należy jednak zaznaczyć, że odchudzanie w ciąży nie jest wskazane (zwiększa się ryzyko niedożywienia płodu, co może skutkować wadami rozwojowymi). Warto podkreślić, że kofeina utrudnia przeniesienie żeńskiej komórki rozrodczej do macicy, co może skutkować brakiem implantacji zarodka.

Źródło:

Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia 

Narodowy Fundusz Zdrowia 

ALAB

KOSMOS PROBLEMY NAUK BIOLOGICZNYCH – Polskie Towarzystwo Przyrodników im Kopernika, Tom 67 (2018) Nr 2 (319), DIETA I STYL ŻYCIA JAKO CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PŁODNOŚĆ – str. 425 – 439, autorzy: Monika Bojanowska, Małgorzata Kostecka  

KOSMOS PROBLEMY NAUK BIOLOGICZNYCH – Polskie Towarzystwo Przyrodników im Kopernika, Tom 68 (2019) Nr 2 (323), WPŁYW SPOSOBU ŻYWIENIA NA PŁODNOŚĆ KOBIET I MĘŻCZYZN – str. 227 – 237, autorzy: Barbara Sawaniewska, Danuta Gajewska, Ewa Lange 

Narodowy Fundusz Zdrowia

 

17/01/2025 aktualności

Komentarze

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.